Manzum sanat yapmak isteyenlere tavsiyeler -2-

Bir şiir parçacığı..


Yüreğim bozkır,
seni yeşertmiyor
Dağlar gibi suskun
Dağlar gibi çaresizim
...
Gölgem, peşimi bırak yanıma gel.
...

- "Dağlar gibi" dedikten sonra peşine binlerce sıfat koyabilirsiniz. Bu yüzden
söylediklerini şiirin içinde doğrulaman gerekir, yani sen "Dağlar gibi suskun
Dağlar gibi çaresizim" diyebilirsin lakin bunu şiirin devamında/içinde
doğrulaman, haklı çıkartman gerekir. Yoksa sallaya sallaya şiir yazdığını
düşünürüm. Dağlar gibi çavlan, Dağlar gibi çılgınım, Dağlar gibi arsız,
dağlar gibi dinginim, ... uysalım, baysalım, enginim, akça pakçayım, babaçım......

- "Gölgem peşimi bırak yanıma gel"
Gölgenin olağan hali peşinde olma hali değildir. Bu şekilde bir yanlış kabul vardır.Karikatürler öyle çizilebilir, deyimleşecek kadar(gölge gibi dolaşma peşinde) kabul görmüş olabilir, ama şairin gözünden bu kaç-a-maz. Çok kabaca; bir çizgi üzerinde dahi yürüyorsan, gölge yüzde elli arkandaysa yüzde elli önündedir, ve üç boyutlu gerçek hayatta ise çok daha az. Bir hatayı, bilerek kullanmak daha yeğdir, ve özellikle şiirde bunu bildiğini belli etmek gerekebilir, bu örnekte olduğu gibi.

Manzum sanat yapmak isteyenlere tavsiyeler -1-

Bu tavsiyeler bazı basit ama yaygın hataların
ifşası-ikazı üzerinedir. Amatör şairleri gerçekten de bağlamaz,
ticari başarı rehberi değildir, yerme değil bilgi verme
amaçlıdır.


Şiir parçacıkları üzerinden durum çalışması

1. Seni sonsuz bir aşkla bağrıma bastım,
Yaralarıma tütün basar gibi
Kül basar gibi, tuz basar gibi.

- Yaraya "X" basmak. Aç deyimler sözlüğünü yaz. Tentürdiyot dahi
basabilirsin, ama kafiyeyi bozar. Yinelemeleri, anlam pekiştirmelerini
"malzeme var, kullanayım o halde" diye yapmayın.
- Ayrıca, bu şiirde sevgiliyi bağrına "yaraya kül-tütün-tuz"
basar gibi bastıysan, yara kapanınca ne olacak? Sonsuz diyorsunuz?

"Sonsuz" gibi çekici kelimeleri aklınıza geldiği gibi kullanmayın. Kelimenin adı "sonsuz",
idrak ediniz, on, yüz ya da bin değil. Narı sonsuza
parçalarsan olur; acıyı, aşkı, sevinci... çok kolay kitsch üretirsin.
Sonsuz acılar, sonsuz güzellikler, sonsuz xxx ... gibi.

- "Yaralarıma" yerine "yaraya" kullanmanı tavsiye ederim.


2. ...
aykırı aklın dönemeçlerinde
dünü yok yarınlara yakınken
sabaha devşirilen bir akşam sonunda bir müezzin
izin ister gibi tanrıdan
haykırırken ezanı
asacaklar içimizden birini...

- Semantik olarak; ezan tanrıya bir dua değil, insanlara bir çağrıdır,
ama şiir içinde hiç sırıtmıyor; hatta müezzinin tanrıdan izin
istemesi kısmı tek iyi kısım.
- "Aykırı aklın dönemeçlerinde", yağı usun sapa yollarında,
ürkek aklın ıssızında... zincirleme isim tamlamasının dayanılmaz çekiciliği.
Bunları bilinçli yapın, "öne bas sıfatı gitsin" çok tekdüze, ayrıca üretmesi de
kolay olduğundan kendi kendisi vasatlaştırıyor. Bu yolla eşsiz
ifadeler bulmak gerçekten zor, piyango gibi.